เถาเอ็นอ่อน แก้ปวดเมื่อย ปวดหลัง ปวดเอว ทำให้เส้นอ่อน ขับลมในกระเพาะ ชื่อวิทยาศาสตร์ Cryptolepis dubia จัดเป็นพืชสมุนไพร พบเห็นในทุกภาคของไทยจึงมีหลายชื่อ เช่น เครือเถาเอ็น เครือเขาเอ็น เขาควายเสน่งกู หญ้าลิเลน หมอตีนเป็ด ตีนเป็ดเครือ เครือเอ็นอ่อน เมื่อย กวน นอออหมี กู่โกวเถิง

ลักษณะของเถาเอ็นอ่อน
ต้นเถาเอ็นอ่อน เป็นไม้ประเภทเถาเลื้อยพาดพันกับต้นไม้อื่นต้องอาศัยต้นไม้อื่นเพื่อเลื้อยเถาขึ้นไป เถาตอนเล็กจะอ่อนถ้าจิกดูจะมีน้ำยางสีขาว เมื่อเถาแก่เถาจะใหญ่ขึ้นมากพอสมควรเนื้อจะแข็งลำต้นกลม เปลือกเถาหนาเป็นสีน้ำตาลอมสีดำหรือเป็นสีแดงเข้มและมีลายประตลอดเถา

ใบเถาเอ็นอ่อน ใบเป็นใบเดี่ยว ใบมีความมันวาวสวยงาม ปลูกทำไม้ประดับได้เลย ใครอยากปลูกดูราคาต้นพันธุ์

สรรพคุณทางยา
ราก เถา และใบมีรสขมออกฤทธิ์เย็นหรือเรียกว่ายาเย็น มีพิษออกฤทธิ์ต่อหัวใจและตับ ใช้เป็นยาฟอกเลือด
เถา นำมาต้มกินจะช่วยทำชุ่มชื่น ต้มได้ทั้งแบบสดและแห้ง ใครกินขมได้ต้มกินได้เลย ช่วยบำรุงเส้นเอ็นให้แข็งแรง แก้เส้นเอ็นพิการ เส้นแข็งทำให้เส้นอ่อนลง เถายังใช้แก้อาการฟกช้ำดำเขียว โดยใช้เถานำไปบดเป็นผง ผสมกับเหล้ารับประทาน หรือใช้เถาตากแห้งนำมาดองกับเหล้ารับประทานครั้งละ 5 ซีซี วันละ 3 ครั้ง แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดหลัง ปวดเอว อันนี้สำหรับคนชอบแบบดองเหล้า
เมล็ด มีรสขมเมา เป็นยาขับลมในลำไส้และในกระเพาะอาหาร ช่วยขับลม แก้อาการจุกเสียดแน่นท้อง
ใบ ใช้ทำเป็นลูกประคบ นำใบมาโขลกให้หยาบๆหรือละเอียดก็ได้เช่นกันห่อด้วยผ้าสะอาดนำไปนึ่งให้ร้อนหรือเอาน้ำฉีดพรมพอชื้นนำไปอบในตู้อบไมโครเวฟไฟอ่อนๆ แล้วนำมาประคบที่เราต้องการ ช่วยแก้อาการปวดเมื่อย แก้ปวดเสียวเส้นเอ็น ช่วยคลายเส้นเอ็นทำให้เส้นเอ็นที่ตึงยืดหย่อนอ่อนลง

ข้อควรระวังในการใช้ไม่ใช่มีประโยชน์อย่างเดียวมีโทษด้วย
เนื่องจากเถาเอ็นอ่อนเป็นสมุนไพรที่มีสารซึ่งมีฤทธิ์ต่อการกระตุ้นของหัวใจ ฉะนั้นในการกินควรกินในปริมาณที่เหมาะสมจึงจะเกิดประโยชน์และไม่ควรกินต่อเนื่องนานเกินไปจะเกิดโทษได้ ข้อมูลเพิ่มเติมยาคลายเส้น http://dipcode.manowvan.com/4379

ปัจจุบันเถาเอ็นอ่อนถูกนำมาเข้าตำรับยา กลุ่มที่แก้ปวดเมื่อยหรือที่เราคุ้นหูกันคือพวกยากษัยเส้น ทำให้เราซื้อมากินได้ง่ายและอยู่ในปริมาณที่พอเหมาะมีทั้งแบบชนิดแคปซูล ชนิดอัดเม็ด ทำให้เราไม่ได้สัมผัสรสขมของยา กินง่ายขึ้นและปลอดภัย

ตัวอย่างยากษัยเส้นที่มีส่วนผสมของเถาเอ็นอ่อน

ข้อมูลเพิ่มเติมขนาดการใช้เถาเอ็นอ่อน https://medthai.com/เถาเอ็นอ่อน

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1.  “เถาเอ็นอ่อน (Thao En On)”.  (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์).  หน้า 140.
2. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ.  “เถาเอ็นอ่อน”.  (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ).  หน้า 120.
3. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5.  “เถาเอ็นอ่อน”.  (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม).  หน้า 354.
4. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย.  “เถาเอ็นอ่อน”.  (วิทยา บุญวรพัฒน์).  หน้า 252.
5. ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.  “เถาเอ็นอ่อน”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaicrudedrug.com.  [18 มี.ค. 2014].
6. สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี.  “เถาเอ็นอ่อน”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th/plants_data/herbs/. [18 มี.ค. 2014].
7. ไทยโพสต์.  “เถาเอ็นอ่อน สู้เมื่อยขบ เมื่อยตึง”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaipost.net.  [18 มี.ค. 2014].